NOSPR / Alsop / Finał sezonu: Tytan - NOSPR

„Pierwsze” symfonie rzadko powstają w spontanicznym porywie natchnienia. Bywa, że proces twórczy trwa kilkanaście lat. Czasem „pierwszą” staje się dopiero „druga”, albo wyłania się ona w ostatecznym kształcie z formalnej niejednoznaczności. Wszystko to sprawka autora Eroiki, który poprzeczkę zawiesił tak wysoko, że trudno było jego następcom pozbyć się beethovenowskiego kompleksu.

Grażyna Bacewicz „pierwszą” I Symfonię napisała jeszcze przed wojną, ale nieusatysfakcjonowana rezultatem „wyrzekła się” swego dziecka i nie wprowadziła jej do oficjalnego katalogu utworów. Powróciła do symfonicznej formy w roku 1945, tworząc dzieło neoklasycyzujące, czteroczęściowe, naznaczone wojenną traumą. Tej symfonii, już oficjalnie, kompozytorka nadała numer pierwszy, ale mimo wykonania dzieła przez krakowską orkiestrę, nie zdecydowała się na jej opublikowanie.

Mahler miał dwadzieścia osiem lat, gdy ukończył I Symfonię i nazwał ją Tytan, nawiązując w ten sposób do powieści proroka romantycznej literatury – Jeana Paula. Z pewnością przeżywał większe rozterki niż polska kompozytorka, poszukując formy zdolnej pomieścić natłok jego kompozytorskich idei. Długo dopasowywał do swojej I Symfonii właściwą formę albo gatunkową definicję, wahał się między rozmaitymi odcieniami i wcieleniami pojemnej formuły poematu symfonicznego, już to dodając, już to usuwając literacki program.

Utwór ten, który Mahler przedstawił po raz pierwszy w Budapeszcie 20 listopada 1889 roku, został zapowiedziany jako Poemat symfoniczny w dwóch częściach, przy czym pierwsza obejmowała trzy ogniwa cyklu, a druga – dwa. Mahler zawarł w nich całą różnorodność emocjonalnych odcieni – od subiektywnych i filozoficznych po groteskową ludowość. Przypisał im zrazu programowe tytuły, jednak później je usunął. Jako symfonik zadeklarował się więc po stronie muzyki absolutnej. Po zredukowaniu cyklu do czterech części określił swój utwór jako Tytan, poemat symfoniczny w formie symfonii, by w ten sposób ostatecznie sobie i światu obwieścić, czym jest symfonia, i na nowo zdefiniować to pojęcie.

Andrzej Sułek

Czas trwania koncertu (łącznie z przerwą): ok. 100 minut

Wszystko, co musisz wiedzieć przed wizytą w NOSPR – wskazówki dla uczestników wydarzeń.

Prosimy o zapoznanie się z informacjami dotyczącymi parkingów w Strefie Kultury – ważne informacje o parkingach